Partijen met invloed op jeugdzorghervormingen nemen behoeften van kinderen nauwelijks mee

Beleid door inbreng kinderen en jongeren

UNICEF Nederland sprak met 32 organisaties die invloed hebben op het nieuwe jeugdzorgbeleid via overlegtafels, zoals onder andere de Hervormingsagenda Jeugd. Het gaat om organisaties zoals Jeugdzorg Nederland, Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming. Uit de gesprekken blijkt dat er een breed gedragen erkenning is van het belang van jeugdparticipatie, maar dat er uitdagingen zijn in de uitvoering. Het merendeel van de organisaties spreekt daarom vooraf nauwelijks of niet met kinderen en jongeren over wat zij belangrijk vinden. Zo zei een van de organisaties: “Als we niet oppassen zijn we 24/7 bezig met jeugdzorg zonder dat we kinderen zien”.  Deze uitkomst is zorgwekkend.

‘Vaak staan organisatiebelangen centraal’

“Als je niet weet wat kinderen en jongeren belangrijk vinden, hoe kun je dan goed beleid maken?”, aldus Suzanne Laszlo, directeur UNICEF Nederland. “Uit onze gesprekken met jongeren en organisaties blijkt dat bij het begin van de discussies aan de overlegtafels het belang van het kind wel voorop staat, maar de gesprekken daarna al snel gaan over hun eigen organisatiebelangen en financiële vraagstukken. Terwijl de belangen en behoeften van kinderen in alle gesprekken centraal moeten staan”, concludeert Laszlo. “Niemand lijkt in deze gesprekken nog voor het belang van kinderen op te komen. Dat is iets dat veel organisaties ook erkennen en waar ze aan willen werken.”  

Betrekken kinderen en jongeren kan beter

Ook als jongeren wel worden betrokken, is er nog veel verbetering mogelijk. Jongeren uit het onderzoek vertellen bijvoorbeeld dat stukken die zij moesten lezen veel te moeilijk waren: “Ik vroeg of de documenten in makkelijkere taal konden, maar daar kreeg ik eigenlijk geen reactie op”. Anderen kregen te maken met onprofessionele vragen, zoals of ze jongeren kenden die een zelfmoordpoging hadden gedaan en daarover wilden vertellen. “Ze vroegen het met de beste bedoelingen, maar zo ga je niet met jongeren om.”, zegt een van de ondervraagde jongerenorganisaties uit het onderzoek.

Fundamentele verandering noodzakelijk

UNICEF Nederland pleit voor een fundamentele verandering in jeugdzorghervormingen, waarbij de belangen van kinderen en jongeren centraal staan. Laszlo: “Dat vereist een attitudeverandering maar ook actief luisteren naar jongeren en hun mening meenemen. Deelnemers aan jeugdzorgtafels moeten signaleren wanneer jongeren ontbreken en organisaties moeten hun invloed gebruiken om hun belangen te waarborgen. Dan zullen de gesprekken hopelijk gaan waar ze over moeten gaan: wat het beste is voor kinderen en jongeren”.

Veel organisaties erkennen dat zij invloed uitoefenen op de veranderingen in de jeugdzorg en overwegen deze invloed te gebruiken om de stem van jongeren meer gewicht te geven. De analyse bevat aanbevelingen van jongeren over hoe organisaties kinderen en jongeren kunnen betrekken. UNICEF Nederland organiseert binnenkort een bijeenkomst met organisaties om van elkaar te leren en te bespreken hoe dit te verbeteren.  

Lees wat UNICEF doet om de jeugdzorg te verbeteren en te zorgen dat kinderen de best mogelijke zorg ontvangen.