Terug naar het land van herkomst: ook dan gelden kinderrechten

Majorie: ‘Het is volop in het nieuws de laatste tijd: de terugkeer van uitgeprocedeerde kinderen en volwassenen naar hun land van herkomst, al dan niet gedwongen. Europese landen willen mensen zo snel mogelijk terugsturen als ze geen recht hebben op verblijf. De gedachte is dat er alleen maatschappelijk draagvlak is voor de opvang van vluchtelingen als een overheid kan laten zien dat mensen die géén recht hebben te blijven, ook daadwerkelijk worden uitgezet.

Een succesvol terugkeerbeleid wordt dus gemeten aan de hand van hoge terugkeercijfers. Maar hoge terugkeercijfers zeggen niet zoveel. Zeker niet als mensen na terugkeer opnieuw een migratiepoging doen, omdat ze ‘thuis’ geen toekomstperspectief zien. Volgens UNICEF is terugkeer pas succesvol als het een duurzaam perspectief biedt, en op een veilige en rechtvaardige manier plaatsvindt.'

Waarborgen van kinderrechten

'Om dat uit te leggen ben ik hier in Genève. Samen met Save the Children hebben we een side event georganiseerd tijdens de VN Mensenrechtenraad, en daar vraag ik aandacht voor veilige terugkeer van kinderen. Dat betekent: terugkeer mag alleen plaatsvinden nadat is vastgesteld dat het inderdaad in het belang van een kind is. Vervolgens moeten tijdens de terugkeerprocedure ook de rechten van kinderen gewaarborgd worden. Door bijvoorbeeld geen geweld te gebruiken en kinderen niet op te sluiten. En door te werken met een goed doordacht terugkeerplan en hulp te bieden bij re-integratie in het eigen land.'

Lisseth maakte het zelf mee

'In een indrukwekkende zaal vol mensen vertelt Lisseth over haar persoonlijke ervaringen met gedwongen terugkeer. Zij vertrok als kind uit El Salvador om het geweld te ontvluchten. Op weg naar de Verenigde Staten werd zij tegengehouden en teruggestuurd. Nu helpt ze teruggestuurde kinderen in El Salvador hun leven weer op te bouwen. Dat is heel moeilijk en kinderen kunnen alle hulp goed gebruiken.

Namens UNICEF voeg ik daaraan toe hoe belangrijk het is informatie te hebben over de omstandigheden waarin kinderen leven in hun land van herkomst. Die informatie is nodig om te kunnen besluiten of een kind wel of geen recht heeft op een verblijfsvergunning én om eventuele terugkeer goed te kunnen voorbereiden. UNICEF werkt aan het maken van kinderambtsberichten, zogenaamde Child Notices, om in die informatiebehoefte te voorzien.'

Steun voor ons pleidooi

De delegaties van El Salvador, Mexico, Zwitserland en Portugal sluiten zich aan bij ons pleidooi. Nu de andere landen nog… Hopelijk brengen die delegaties onze boodschap over naar hun regeringsleiders. Terugkeer is een onderdeel van de asielprocedure en sommige kinderen moeten nu eenmaal terug. Maar alleen als dat echt in hun belang is én als het veilig kan.’