Vijf keer zoveel alleenreizende kinderen op de vlucht als in 2010

18 mei 2017

In aanloop naar de G7 roept UNICEF wereldleiders op tot actie om vluchtelingen- en migrantenkinderen veiligheid te bieden 

“Hij zei dat als ik niet met hem naar bed zou gaan, hij me niet naar Europa zou brengen. Hij heeft me verkracht.” – Mary, een meisje van 17 jaar uit Nigeria

NEW YORK  – Het aantal kinderen dat alleen op de vlucht is, heeft wereldwijd een recordhoogte bereikt. Sinds 2010 is het aantal alleenreizende kinderen vervijfvoudigd, zegt UNICEF vandaag in een nieuw rapport. In 2015-2016 waren er minstens 300.000 kinderen die alleen reisden of gescheiden werden van hun familie. In 2010-2011 waren dit er 66.000.

Het rapport ‘A Child is a Child: Protecting children on the move from violence, abuse and exploitation’ geeft een wereldwijd overzicht van de situatie van vluchtelingen- en migrantenkinderen. Het rapport beschrijft waarom ze op reis gaan, de risico’s die ze onderweg lopen en het laat zien dat steeds meer kinderen gevaarlijke routes gebruiken. ‘De maatregelen die steeds meer landen nemen om vluchtelingen en migranten buiten de grenzen te houden, maakt de situatie van kinderen en gezinnen extra kwetsbaar’, zegt Majorie Kaandorp kinderrechten- en migratiedeskundige bij UNICEF Nederland. ‘Kinderen zijn steeds vaker overgeleverd aan mensensmokkelaars en mensenhandelaren.’ Het is cruciaal om nu internationale afspraken en een concreet actieplan te maken dat kinderen beschermd tegen uitbuiting, misbruik of zelfs de dood.

‘Eén kind dat alleen op pad gaat, is er al een te veel. Op dit moment reist een onthutsend groot aantal kinderen alleen. En wij, volwassenen, slagen er niet in hen te beschermen’, zegt UNICEF adjunct-directeur Justin Forsyth. ‘Nietsontziende mensensmokkelaars en mensenhandelaren gebruiken de kwetsbaarheid van kinderen om er zelf beter van te worden. Ze helpen kinderen om de grens over te gaan, om ze vervolgens te verkopen als slaaf en seksueel uit te buiten. Het is immoreel dat we deze kinderen nu onvoldoende beschermen tegen deze uitbuiters.’

Mensenhandel

De 17-jarige Mary reisde alleen vanuit Nigeria en werd slachtoffer van mensenhandel tijdens haar reis door Libië naar Italië. De smokkelaar bleek uiteindelijk een mensenhandelaar, een uitbuiter, te zijn.  ‘Hij zei telkens dat er goed voor ons gezorgd zou worden, dat we veilig waren, maar daar was niks van waar. Het was een leugen’, vertelt Mary. In Libië kon het meisje drie maanden lang geen kant op en ze werd misbruikt. ‘Hij zei dat als ik niet met hem naar bed zou gaan, hij me niet naar Europa zou brengen. Hij heeft me verkracht.’

Enkele belangrijke bevindingen:

  • 170.000 alleenreizende kinderen hebben in 2015-2016 asiel aangevraagd in Europa. Dit komt overeen met de totale bevolking van een stad als Nijmegen.
  • 92% van alle kinderen die in 2016 via de Middellandse Zee aankwamen in Italië, reisde alleen of gescheiden van ouders en familieleden.
  • Het aandeel kinderen onder asielzoekers in Europa nam toe van een op de vijf in 2008 tot een op de drie in 2016.
  • 28% van de mensen die het slachtoffer zijn van mensenhandel is kind.
  • Ongeveer 20% van de mensensmokkelaars heeft banden met netwerken van mensenhandelaren.

‘Deze kinderen hebben alle steun van overheden nodig om veilig te zijn tijdens hun reis’, zegt Forsyth. ‘Op de G7-top op 26 en 27 mei moeten wereldleiders het voortouw nemen en zich committeren aan zes cruciale actiepunten van UNICEF.’

UNICEF pleit ervoor dat de wereldleiders de volgende actiepunten overnemen:

  1. Bescherm vluchtelingen- en migrantenkinderen tegen geweld, mishandeling, uitbuiting en levensbedreigende situaties, in het bijzonder alleenreizende kinderen;
  2. Stop het plaatsen van kinderen in vreemdelingenbewaring op basis van hun verblijfstatus, door praktische alternatieven in te zetten;
  3. Houd families bij elkaar als meest effectieve manier om kinderen te beschermen. Geef kinderen een legale status;
  4. Zorg ervoor dat vluchtelingen- en migrantenkinderen naar school kunnen en toegang hebben tot gezondheidszorg en andere voorzieningen;
  5. Pak de oorzaken waarom mensen migreren aan;
  6. Neem maatregelen om xenofobie, discriminatie en marginalisatie van vreemdelingen in de doorreislanden en landen van bestemming tegen te gaan.

Verantwoordelijkheid van Nederland

‘Nederland heeft een verantwoordelijkheid om zorg en veiligheid te bieden aan alle kinderen op de vlucht, ongeacht hun juridische status of waar ze zich bevinden’, zegt Majorie Kaandorp van UNICEF Nederland. De Nederlandse overheid zou zich moeten committeren aan de zes actiepunten. Naast de inzet binnen de eigen grenzen moet Nederland zich via de EU inzetten voor het beschermen van vluchtelingen- en migrantenkinderen in de rest van Europa. ‘Het zou veel kwetsbare kinderen ook helpen als er meer veilige routes komen voor vluchtelingen die bescherming zoeken in Europa. Denk aan duidelijke en vlotte gezinsherenigingsprocedures, humanitaire visa en het officieel uitnodigen van vluchtelingen.’

Nederland moet andere landen in Europa aanspreken of ondersteunen om de schrijnende situatie van kinderen te verbeteren. Voorzieningen voor kinderen in landen aan de Europese buitengrenzen schieten tekort, kinderen worden soms opgesloten, krijgen te maken met geweld en uitbuiting en procedures verlopen traag. ‘Ook deze kinderen hebben volgens het VN-Kinderrechtenverdrag recht op bescherming en zorg. Laat Nederland dit waarmaken binnen de EU en daarbuiten.’

Inzet UNICEF

Terwijl de rechten van vluchtelingen- en migrantenkinderen internationaal onvoldoende politieke aandacht krijgen, werkt UNICEF dag en nacht om hen veiligheid en hoop te bieden. In landen als Libanon of Jordanië bieden we basisvoorzieningen als medische zorg, water en voeding, maar ook onderwijs en psychosociale zorg. ‘Ook de vele kinderen die onderweg gestrand zijn zoals de kinderen in Balkanlanden als Servië, proberen we waar mogelijk iets van een normaal leven te bieden. In de opvangcentra zorgt UNICEF met partners in speciale kindercentra dat kinderen informeel onderwijs kunnen krijgen, dat ze kunnen spelen, sporten en ontspannen’, vertelt Kaandorp. ‘Ook deze kinderen hebben recht om kind te zijn. We pleiten voor een betere politieke oplossing, maar tot die tijd laten we ze niet in de steek.’

Manifest

In aanloop naar de belangrijke internationale G7-top en G20-top, publiceert UNICEF een publieksmanifest met als boodschap dat kinderen die vluchten of migreren in de eerste plaats kind zijn en zo behandeld moeten worden. Het manifest wordt aangeboden aan de regeringsleiders. ‘We roepen organisaties en het Nederlandse publiek op om zich achter het manifest scharen. Samen kunnen we de wereldleiders duidelijk maken dat ze deze kinderen niet in de steek mogen laten’, zegt Kaandorp.

Noot aan de pers:

Majorie Kaandorp is beschikbaar voor interviews via persvoorlichter Gerrit van den Berg, 06-23979551, gvandenberg@unicef.nl

Foto's en videomateriaal is beschikbaar

Het manifest en het rapport zijn terug te vinden op www.unicef.nl