Nu het proces van terugkeer van vluchtelingen en migranten van de Griekse eilanden naar Turkije op gang komt, herinnert UNICEF staten aan hun plicht om kinderen te beschermen en hen een volledig en eerlijk gehoor te geven wanneer er over hun toekomst wordt besloten.
UNICEF verwelkomt een nieuwe Griekse wet die op 4 april in werking trad, waarmee kwetsbare groepen worden vrijgesteld van 'uitzonderlijke grensprocedures' of terugkeer. Dit betreft alleenreizende kinderen, kinderen met een handicap, mensen met een trauma, zwangere vrouwen of vrouwen die onlangs bevallen zijn. Maar er moet meer worden gedaan.
Op dit moment zijn meer dan 22.000 vluchtelingen en migrantenkinderen gestrand in Griekenland. Ze gaan een onzekere toekomst tegemoet en hebben te maken met vormen van detentie sinds de overeenkomst tussen de EU en Turkije vorige maand in werking trad.
UNICEF vraagt om een zorgvuldig proces waarin het belang van het kind beoordeeld wordt en voldoet aan de basisbehoeften van kinderen. Dit betreft adequate huisvesting, gezondheidszorg en bescherming tegen mensenhandel en uitbuiting, die in overeenstemming zijn met de internationale en Europese wetgeving.
Kinderen hebben specifieke rechten op internationale bescherming, bijvoorbeeld wanneer ze het risico lopen om gerekruteerd te worden voor strijdkrachten, of het risico lopen op een gedwongen huwelijk. De Europese Commissie heeft bepaald dat de uitzettingen in overeenstemming moeten zijn met het internationale en Europese recht.
"Elke beslissing over een kind, of het nu gaat om een peuter of een tiener, of het kind familie heeft of niet, moet ingegeven worden door het belang van het kind," zegt Marie-Pierre Poirier, die namens UNICEF bijzonder coördinator is van de aanpak rond de Europese vluchtelingen- en migratiecrisis.
"Kinderen moeten worden gehoord. Een overhaast besluit over terugkeer kan leiden tot een roekeloos resultaat, waardoor kinderen moeten teruggaan naar een plek van angst en geweld. Kinderen moeten ongeacht hun land van herkomst altijd toegang hebben tot alle basisvoorzieningen."
De capaciteit om te zorgen voor alleenreizende kinderen is overbelast in Griekenland. Nu er geen plek is om hen te huisvesten, worden vele kinderen in tijdelijke 'preventieve hechtenis' of feitelijke detentie geplaatst binnen de aankomstlocaties of politiefaciliteiten. Dit gebeurt voor steeds langere perioden.
"UNICEF is bezorgd over berichten dat sommige kinderen worden vastgehouden vanwege hun status als migrant. Het is nooit een misdaad om een oorlog te ontvluchten en te proberen te overleven," zegt Poirier.
Ongeveer 10 procent van alle vluchtelingen en migranten bestaat uit alleenreizende kinderen. Zij behoren tot de meest kwetsbare groepen. Het zijn er ongeveer 2000, maar niet alle kinderen zijn geregistreerd. Tussen januari en half maart zijn ongeveer 1156 alleenreizende kinderen geregistreerd in Griekenland. Dit is een toename van meer dan 300 procent in vergelijking tot dezelfde periode in 2015.
De eerste uitzettingen naar Turkije vanaf de Griekse eilanden werden deze week gemonitord door partners van UNICEF in de haven bij Dikili, in de provincie Izmir. UNICEF zal nauw blijven samenwerken met de Turkse overheid om humanitaire steun te verlenen. In Turkije verblijven op dit moment meer dan 2,7 miljoen Syrische vluchtelingen.
UNICEF helpt gevluchte kinderen uit Syrië en hun families sinds het begin van de Syrië-crisis in 2012. Vorig jaar verstrekte UNICEF in samenwerking met de overheid en partners hulp aan meer dan 400.000 Syrische kinderen op het gebied van onderwijs, bescherming en basisvoorzieningen.