Reactie UNICEF Nederland op Miljoenennota: kinderen kunnen niet meer wachten
18 september 2025
Na Prinsjesdag analyseren wij de Miljoenennota en de Rijksbegroting om te beoordelen in hoeverre kinderen, zowel in Nederland als wereldwijd, worden meegenomen in het overheidsbeleid. Dit beleid heeft immers directe impact op hun ontwikkeling, vooral voor kinderen die opgroeien in kwetsbare omstandigheden. In het Koninkrijk der Nederlanden is bijna 19% van de bevolking minderjarig, wat neerkomt op ongeveer 3,3 miljoen kinderen. Tijdens hun jeugd komen zij dagelijks op uiteenlopende manieren in aanraking met overheidsbeleid. De gepresenteerde Miljoenennota en Rijksbegrotingen bevatten weinig nieuw beleid door de demissionaire status van het kabinet. UNICEF Nederland maakt zich zorgen over de gevolgen van deze stilstand. Kinderen geven aan houvast en richting vanuit de politiek te missen. Een volgend kabinet moet snel en doortastend aan de slag met plannen die écht verschil maken voor kinderen en jongeren in Nederland.
Kinderen op de vlucht
Bij de beleidsprioriteiten voor komend jaar ontbreekt het structureel en acuut verbeteren van de situatie van kinderen in de opvang. Het afgelopen jaar heeft het parlement veelvuldig aan het kabinet gevraagd om de situatie van kinderen snel en structureel te verbeteren. Zij lopen in de Nederlandse asielopvang een ernstig risico op ontwikkelingsschade. Toch ziet het kabinet de situatie van kinderen niet als beleidsprioriteit en worden er opnieuw geen middelen gereserveerd om de situatie van kinderen te verbeteren.
Kinderrechten online
Het is goed om te zien dat het kabinet van kinderrechten online komend jaar opnieuw een beleidsprioriteit maakt. Het afgelopen jaar zijn er belangrijke stappen gezet, bijvoorbeeld met de Strategie Kinderrechten Online. Een gezonde, veilige en toegankelijke online omgeving voor kinderen vraagt om meer dan alleen een inzet op weerbaarheid. Het is evengoed van belang om verslavend ontwerp, schadelijke content en misbruik aan te pakken door stevige wet- en regelgeving.
Klimaat
Het is teleurstellend dat het kabinet in de miljoenennota niet de benodigde investeringen maakt om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Bovendien ontbreekt in de beleidsprioriteiten een focus op kinderen. Wij maken ons zorgen over deze koers, omdat klimaatverandering kinderen onevenredig hard treft. Uit ons recente rapport ‘Opgroeien in een veranderend klimaat’ blijkt dat kinderen fysiek en mentaal extra kwetsbaar zijn als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering.
Jeugdzorg
Het is goed te zien dat er voor gemeenten meer middelen zijn vrijgemaakt voor Jeugdzorg. Wel blijven wij vragen voor het centraal stellen van de belangen van kinderen. Uit een analyse van UNICEF blijkt dat deze nog te vaak van tafel vallen. UNICEF Nederland hoopt dat er, nu er extra financiën beschikbaar zijn, ruimte is om te focussen op inhoud, zoals de integrale samenwerking tussen ministeries en betere kwaliteit van de jeugdzorg en het luisteren naar kinderen en jongeren zelf.
Jeugdstrafrecht
Het kabinet investeert komend jaar in het terugdringen van het capaciteitstekort binnen het jeugdstrafrecht. Dat is hard nodig, want de huidige capaciteitsproblemen hebben ernstige gevolgen voor jongeren in het jeugdstrafrecht. Dagprogramma’s worden ingekort, jongeren brengen meer tijd op hun kamer door, behandelingen worden uitgesteld en medewerkers hebben niet altijd de tijd en ruimte om de veiligheid van jongeren en werknemers te garanderen. Bij het openen van nieuwe plekken is ook voldoende personeel, passende onderwijsfaciliteiten en dagbehandeling nodig. We vragen hiervoor aandacht van het kabinet.
Veiligheid
Wij vragen aandacht voor de positie van kinderen in het veiligheidsbeleid. Zowel in de communicatie over oorlog en veiligheid, maar ook in het beleid en de besluitvorming worden kinderen niet of nauwelijks genoemd als aparte doelgroep. Terwijl zij wel specifieke behoeften hebben. Daarom roepen wij op om een deel van de 70 miljoen euro die vanaf 2027 gereserveerd staat om de maatschappelijke weerbaarheid te vergroten, specifiek te bestemmen voor kinderen en jongeren.
Armoede
Het kabinet heeft ervoor gekozen geen structurele extra middelen vrij te maken voor de aanpak van kinderarmoede. Vanuit subsidies is er wel 15,3 miljoen beschikbaar maar dit is geen oplossing voor de lange termijn. UNICEF spreekt de hoop uit dat het Nationaal Programma Armoede en Schulden in een structurele verbetering en landelijk gelijkwaardige toegang gaat voorzien, al baart het ons zorgen dat er tot nu geen geld is gekoppeld aan de uitvoering van dit programma.
Ontwikkelingssamenwerking
Kinderen in oorlogs- en conflictgebieden groeien op te midden van geweld, honger en onzekerheid. Ontwikkelingssamenwerking geeft deze kinderen de kans op te groeien tot weerbare burgers met een toekomst. De inzet van het kabinet blijft een afbouw van ontwikkelingssamenwerking en ook de koppeling tussen de ODA-middelen en het BNI is, ondanks aangenomen moties in de Kamer, niet hersteld in de Miljoenennota. Dat betreurt UNICEF.
Kinderen in Caribisch Nederland
De Miljoenennota 2025 laat zien dat het kabinet inzet op economische ontwikkeling en brede welvaart in Caribisch Nederland. Het is positief dat hierbij ook gelijkwaardigheid en versterking van voorzieningen worden benoemd. We missen hierbij aandacht voor een gezamenlijke opdracht voor alle ministeries om bij te dragen aan een veilige en kansrijke om in op te groeien voor kinderen in Caribisch Nederland. Zorg dat elk ministerie in samenhang en in afstemming investeert in kinderen op de eilanden met middelen, beleid en continuïteit.