UNICEF: nationale rijkdom garandeert geen gelijkheid in onderwijs

De onderzoekers vergeleken de kansen die kinderen krijgen op school in combinatie met hun achtergrond en welstand. Vaak volgen kinderen uit gezinnen met een lager inkomen lager onderwijs, ook als zij goed presteren, doen immigrantenkinderen het minder goed op school en laten meisjes betere voortgang zien met lezen dan jongens. Krijgen kinderen wel een gelijke kans, is de vraag die de onderzoekers stelden.  

Het rapport focust op drie indicatoren voor ongelijkheid: het percentage leerlingen dat al een jaar voor de officiële leerplichtleeftijd naar school gaat, en het verschil in leesvaardigheid tussen de hoogst en de laagst scorende leerlingen op de leeftijd van 10 en 15 jaar. Deze laatste indicator weegt het zwaarst omdat het leertraject dan bijna is afgerond. 

In 16 van de 29 Europese landen gaan kinderen uit de armste 20 procent van de gezinnen minder vaak naar voorschoolse educatie als peuter- en kleuterschool dan kinderen van de rijkste 20 procent. Kinderen van 15 die het goed doen op school met ouders met goede banen gaan vaker naar hoger onderwijs dan kinderen die het evengoed doen op school van ouders met mindere banen. 

In 21 van de 25 landen doen 15-jarige immigrantenkinderen het minder goed op school dan hun autochtone leeftijdsgenoten. In 15 landen doen ook tweede generatie migrantenkinderen het slechter. Maar er zijn ook landen waar migrantenkinderen van de tweede generatie het juist beter doen op school. Dit is het geval in Australië en Canada. 

In alle landen scoren meiden beter op leestesten dan jongens, zeker naarmate ze ouder worden. Maar er zijn grote verschillen tussen landen. In Ierland presteren meisjes maar 2 procent beter dan jongens, tegen een verschil van 11 procent in Bulgarije.

Litouwen, IJsland en Frankrijk hebben het hoogste percentage kinderen dat al voor de leerplicht naar school gaat. Turkije, de Verenigde Staten en Roemenië hebben het laagst. Nederland, Letland en Finland zijn het meest gelijk als het gaat om leesvaardigheid op de basisschool. Malta, Israël en Nieuw Zeeland zijn daarin het meest ongelijk. Letland, Ierland en Spanje zijn het meest gelijk als het gaat om leesvaardigheid onder 15-jarigen. Malta, Bulgarije en Israël het meest ongelijk. Nederland scoort het beste op gelijkheid in het basisschoolonderwijs, maar komt op plek 26 (van de 38) voor gelijkheid in het onderwijs op de middelbare school. 

Aanbevelingen 

Om alle kinderen eerlijke kansen te geven, doet UNICEF de volgende aanbevelingen: 

- Zorg voor kwalitatief goed en vroegtijdig onderwijs voor alle kinderen

- Zorg ervoor dat alle kinderen goede basisvaardigheden leren

- Verklein inkomensongelijkheden

- Verklein het gat tussen jongens en meisjes in hun prestaties

- Focus op gelijkheid en niet alleen op gemiddelden

- Blijf goed onderzoek doen naar ongelijkheid

Over het rapport

In het rapport zijn 41 landen meegenomen wat betreft de omvang van ongelijkheden in het onderwijs op kleuterscholen, lagere en middelbare scholen. De hoofdindicator van het rapport wordt gevormd door de leerlingen van 15 jaar, omdat dit het niveau van ongelijkheid aan het einde van leerplicht vertegenwoordigt. Het rapport is voor de metingen van de basisschool en middelbare school gebaseerd op het leesniveau van kinderen. De onderwijsongelijkheid voor de kleuterklassen gaat uit van de aanwezigheid van kinderen die nog geen leerplicht hebben. 

Noot voor de redactie

HET HELE RAPPORT IS HIER TE DOWNLOADEN

Achtergrondinformatie

Kleuterklassen: https://www144.statcan.gc.ca/sdg-odd/goal-objectif04-eng.htm

Basisscholen: https://timssandpirls.bc.edu/pirls2016/index.html

Middelbare scholen: http://www.oecd.org/pisa/