Kinderen die terugkeren naar Midden-Amerika lopen een verhoogd risico op geweld, stigmatisering en beroving

Het rapport Uprooted in Central America en Mexico beschrijft de vele uitdagingen en gevaren waarmee vluchtelingen- en migrantenkinderen en -gezinnen geconfronteerd worden tijdens de moeizame migratie en terugkeer.

"Uit dit rapport blijkt dat miljoenen kinderen in de regio het slachtoffer zijn van armoede, onverschilligheid, geweld, gedwongen migratie en de angst voor deportatie", zegt Marita Perceval, regionaal directeur van UNICEF voor Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. "In veel gevallen hebben kinderen die teruggestuurd worden naar hun land van herkomst geen thuis om naar terug te keren, ze raken diep in de schulden of zijn het doelwit van bendes. Terugkeer naar onmogelijke situaties maakt het zeer waarschijnlijk dat ze opnieuw zullen migreren."

Meer specifiek omvatten de bevindingen van het rapport:

• Armoede - El Salvador, Guatemala en Honduras behoren tot de armste landen op het westelijk halfrond, met respectievelijk 44, 68 en 74 procent van de kinderen die in armoede leven. Arme kinderen en gezinnen sluiten vaak leningen af om hun migratie naar de VS te financieren. Ze komen in een nog nijpendere financiële situatie terecht wanneer ze worden opgepakt, zonder geld teruggestuurd worden en niet in staat blijken te zijn om hun leningen terug te betalen. De economische druk zorgt ervoor dat kinderen en gezinnen geen huis hebben of niet de middelen hebben om de meeste noodzakelijke voorzieningen te kunnen betalen.
• Geweld – Geweld door bendes is wijdverspreid in veel gemeenschappen in Noord-Midden-Amerika. Kinderen worden gerekruteerd, mishandeld en zelfs vermoord. Tussen 2008 en 2016 werd in Honduras ongeveer één kind dagelijks het slachtoffer van moord. In El Salvador werden 365 kinderen in 2017 vermoord, in Guatemala werden vorig jaar 942 gewelddadige sterfgevallen van kinderen gemeld. Kinderen en gezinnen die migreren vanwege de dreiging van geweld lopen mogelijk nog meer risico als ze, zonder enige steun of bescherming, gedwongen moeten terugkeren naar de gemeenschap waar ze eerder in gevaar waren. Veel mensen die terugkeren zijn uiteindelijk ontheemd in eigen land omdat het te onveilig voor hen is om naar huis terug te keren.
• Stigmatisering - Teruggekeerde kinderen en gezinnen worden geconfronteerd met stigmatisering binnen de gemeenschap vanwege hun mislukte pogingen om Mexico of de VS te bereiken. Dit kan het moeilijker maken voor terugkerende kinderen om opnieuw naar school te gaan en voor volwassenen om werk te vinden.
• Scheiding en detentie - Detentie en scheiding van gezinnen door immigratieautoriteiten zijn diep traumatiserende ervaringen die een negatieve invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van kinderen op de lange termijn. Het is essentieel en in het belang van kinderen om gezinnen niet te scheiden en alternatieven voor detentie te ondersteunen.

Het rapport schetst tevens een reeks aanbevelingen om vluchtelingen- en migrantenkinderen te beschermen en de push factors te verminderen die gezinnen en kinderen dwingen hun huizen te verlaten op zoek naar veiligheid of een hoopvollere toekomst via irreguliere en gevaarlijke migratieroutes.

"Het is essentieel om de risico's die vluchtelingen- en migrantenkinderen onderweg lopen en de onderliggende oorzaken die bijdragen aan grootschalige migratiestromen, aan te pakken," aldus Perceval. "Regeringsleiders hebben nu de mogelijkheid om het juiste te doen. Dit betekent het aanpakken van de grondoorzaken van gedwongen migratie; het beschermen van kinderen onderweg en op hun bestemming; kinderen toegang geven tot basisvoorzieningen tijdens hun reis; ervoor zorgen dat deportatie en terugkeer alleen kan plaatsvinden wanneer het in het belang van het kind is; en hen de bescherming en ondersteuning bieden die nodig is om succesvol te kunnen re-integreren."

De door UNICEF ondersteunde programma's in het noorden van Midden-Amerika en Mexico maken een verschil, maar ondanks het feit dat veel jonge migranten, vluchtelingen en terugkerende mensen hiervan profiteren, moet het werk enorm worden opgeschaald om alle kwetsbare kinderen in de regio te kunnen bereiken.

Belangrijke data

68.409 migrantenkinderen werden tussen 2016 en april 2018 gevangengezet in Mexico - 91% van hen werd gedeporteerd naar Midden-Amerika.

Ongeveer 96.216 migranten uit Noord-Midden-Amerika, waaronder 24.189 vrouwen en kinderen, zijn tussen januari en juni van dit jaar uit Mexico en de Verenigde Staten teruggebracht. Meer dan 90 procent werd uit Mexico gedeporteerd.