DEN HAAG/GENEVE Bijna 75.000 vluchtelingen, waaronder 24.600 kinderen, die momenteel in Griekenland, Bulgarije, Hongarije en de Westelijke Balkan zijn gestrand, lopen het risico op psychosociale schade. De trage en onduidelijke gezinsherenigingsprocedures zorgen voor veel stress en wanhoop bij alleenstaande moeders en kinderen die wachten op hereniging met familieleden in andere EU-landen. 'De situatie is vooral voor deze groep acuut,' waarschuwt Majorie Kaandorp, kinderrechtendeskundige bij UNICEF Nederland. 'Gezinnen bij elkaar houden is de beste manier om ervoor te zorgen dat kinderen beschermd worden.'
Afshan Khan, regionale directeur van UNICEF en speciale coördinator vluchtelingen- en migrantencrisis in Europa, ziet in de praktijk de noodzaak van het snelle handelen. 'We zien alleenstaande moeders en kinderen in Griekenland, Servië en Bulgarije die maanden of zelfs jaren hun echtgenoten en vaders niet hebben gezien. De gezinsherenigingsprocedures verlopen traag. De onzekerheid of er inderdaad gezinshereniging kan plaatsvinden en wanneer veroorzaakt emotionele schade bij kinderen waar ze nog jarenlang last van kunnen hebben.'
In veel gevallen zijn de mannen als eerste van het gezin naar Europa gereisd. De rest van de familie volgt dan later. Maar door het sluiten van de ‘Balkan-route’ en de EU-Turkije deal stranden nu veel families in de doorreislanden. Vanuit die landen moeten ze een verzoek tot gezinshereniging aanvragen, een langdurig proces dat door de hoge werklast tussen de tien maanden en twee jaar kan duren.
De meeste verzoeken komen uit Griekenland. In 2016 zijn vanuit Griekenland bijna 5000 gezinsherenigingsverzoeken gedaan, waarvan 700 door alleenreizende kinderen. Slechts 1107 aanvragers hadden succes en mochten in 2016 doorreizen naar hun bestemmingsland. Ondertussen is het aantal vluchtelingen en migranten in Griekenland, Hongarije en de Westelijke Balkan in het afgelopen jaar gegroeid met ongeveer 60%. Van 47.000 in maart 2016 naar bijna 80.000 in april 2017.
'Ook in Nederland duren de gezinsherenigingsprocedures nu langer,' zegt Majorie Kaandorp van UNICEF Nederland. 'Er zijn in 2016 en begin 2017 veel aanvragen gedaan voor asiel en nareis waardoor de IND een achterstand heeft.' UNICEF pleit ervoor dat EU-landen, waaronder Nederland, meer vaart zetten achter de gezinsherenigingsprocedures om kwetsbare moeders en kinderen sneller uit hun benarde situatie te kunnen halen. UNICEF biedt de gestrande kinderen ondertussen psychologische en geestelijke hulp.
Waar pleit UNICEF voor?