Vluchten én terugkeren, het is allebei gevaarlijk

16 augustus 2018

Extreem geweld, armoede en gebrek aan goed onderwijs in Midden-Amerikaanse landen zorgen ervoor dat kinderen hun land verlaten en aan een gevaarlijke reis naar Noord-Amerika beginnen. UNICEF roept overheden op de redenen waarom kinderen moeten migreren aan te pakken en om vluchtelingen- en migrantenkinderen tijdens de reis te beschermen.

Mary staat buiten haar huis met haar dochter Sami en haar zoon Jason in Chimaltenango, Guatemala. Mary had jaren een goede baan in de Verenigde Staten maar werd gedeporteerd. Nu heeft Mary geen werk en geen geld.

Mary staat buiten haar huis met haar dochter Sami en haar zoon Jason in Chimaltenango, Guatemala. Mary had jaren een goede baan in de Verenigde Staten maar werd gedeporteerd. Nu heeft Mary geen werk en geen geld.

Mary staat buiten haar huis met haar dochter Sami en haar zoon Jason in Chimaltenango, Guatemala. Mary had jaren een goede baan in de Verenigde Staten maar werd gedeporteerd. Nu heeft Mary geen werk en geen geld.

Armoede en gevaar 

Het rapport Uprooted in Central America and Mexico beschrijft de uitdagingen en gevaren waarmee vluchtelingen- en migrantenkinderen te maken hebben. In het rapport staan aanbevelingen om deze kinderen te beschermen en de oorzaken aan te pakken die ervoor zorgen dat gezinnen en kinderen hun huizen verlaten en via gevaarlijke routes op zoek gaan naar veiligheid of een hoopvollere toekomst.

'Uit dit rapport blijkt dat miljoenen kinderen in de regio het slachtoffer zijn van armoede, onverschilligheid, geweld, gedwongen migratie en de angst voor deportatie,' zegt Marita Perceval, regionaal directeur van UNICEF voor Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. 'In veel gevallen hebben kinderen die teruggestuurd worden naar hun land van herkomst geen thuis om naar terug te keren, ze raken diep in de schulden of zijn het doelwit van bendes. Terugkeer naar onmogelijke situaties maakt het zeer waarschijnlijk dat ze opnieuw zullen migreren.'

Erica Calix wordt omarmd door haar dochter Gabriella (15), voor hun huis in Honduras. Erica heeft net ontdekt dat de bank haar huis zal afnemen omdat ze niet langer haar huur kan betalen.

Erica Calix wordt omarmd door haar dochter Gabriella (15), voor hun huis in Honduras. Erica heeft net ontdekt dat de bank haar huis zal afnemen omdat ze niet langer haar huur kan betalen.

Erica Calix wordt omarmd door haar dochter Gabriella (15), voor hun huis in Honduras. Erica heeft net ontdekt dat de bank haar huis zal afnemen omdat ze niet langer haar huur kan betalen.

Kinderen houden hoop

Het rapport beschrijft de ervaring van een meisje dat op 13 jarige leeftijd vanuit El Salvador vertrok, op weg naar een betere toekomst in de Verenigde Staten. Tijdens de eerste poging raakte zij onderweg gescheiden van haar ouders en werd ze gedeporteerd naar El Salvador. Een aantal maanden later probeerde ze het opnieuw, maar strandde weer na een vreselijke tocht. 'Ik kwam op een plek waar ze ons eten gaven met dode vliegen en wormen erin.' Haar ouders hebben de bestemming wel gehaald. Nu zit ze als 15-jarig meisje, zonder ouders in haar thuisland. 'Vorig jaar ben ik teruggegaan naar school. Ik kon me slecht concentreren. Ik zei tegen mezelf dat ik niet te veel aan mijn ouders moest denken, maar dat lukte me niet. Ik focus nu, met de hulp van familie en school, op mijn doel om arts te worden en Engels te leren. En dan kan ik mijn ouders bezoeken.'

Aanbevelingen

Het is van groot belang om de risico's die vluchtelingen- en migrantenkinderen onderweg lopen en de onderliggende oorzaken die bijdragen aan grootschalige migratiestromen, aan te pakken. Regeringsleiders hebben nu de mogelijkheid om het juiste te doen.

De aanbevelingen van UNICEF zijn:

  • het aanpakken van de grondoorzaken van gedwongen migratie;
  • het beschermen van kinderen onderweg en op hun bestemming;
  • kinderen toegang geven tot basisvoorzieningen tijdens hun reis;
  • ervoor zorgen dat deportatie en terugkeer alleen kan plaatsvinden wanneer het in het belang van het kind is;
  • en hen de bescherming en ondersteuning bieden die nodig is om succesvol te kunnen re-integreren.

De door UNICEF ondersteunde programma's in Midden-Amerika en Mexico maken een verschil, maar ondanks het feit dat veel jonge migranten, vluchtelingen en terugkerende mensen hiervan profiteren, moet het werk enorm worden opgeschaald om alle kwetsbare kinderen in de regio te kunnen bereiken.

Bevindingen uit het rapport

Armoede - El Salvador, Guatemala en Honduras behoren tot de armste landen op het westelijk halfrond, met respectievelijk 44, 68 en 74 procent van de kinderen die in armoede leven. Arme kinderen en gezinnen sluiten vaak leningen af om hun migratie naar de VS te financieren. Ze komen in een nog nijpendere financiële situatie terecht wanneer ze worden opgepakt, zonder geld teruggestuurd worden en niet in staat blijken te zijn om hun leningen terug te betalen. Door financiële problemen hebben kinderen en gezinnen geen huis of niet de middelen om de meeste noodzakelijke voorzieningen te kunnen betalen.

Geweld – Geweld door bendes is wijdverspreid in veel gemeenschappen in Midden-Amerika. Kinderen worden gerekruteerd, mishandeld en zelfs vermoord. Tussen 2008 en 2016 werd in Honduras dagelijks een kind het slachtoffer van moord. In El Salvador werden 365 kinderen in 2017 vermoord, in Guatemala werden vorig jaar 942 gewelddadige sterfgevallen van kinderen gemeld. Kinderen en gezinnen die migreren vanwege de dreiging van geweld lopen mogelijk nog meer risico als ze, zonder enige steun of bescherming, gedwongen moeten terugkeren naar de gemeenschap waar ze eerder in gevaar verkeerden. Veel mensen die terugkeren zijn uiteindelijk ontheemd in eigen land omdat het te onveilig voor hen is om naar huis terug te keren.

Stigmatisering - Teruggekeerde kinderen en gezinnen worden geconfronteerd met stigmatisering binnen de gemeenschap vanwege hun mislukte pogingen om Mexico of de VS te bereiken. Dit kan het moeilijker maken voor terugkerende kinderen om opnieuw naar school te gaan en voor volwassenen om werk te vinden.

Scheiding en detentie - Detentie en scheiding van gezinnen door immigratieautoriteiten zijn diep traumatiserende ervaringen die een negatieve invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van kinderen op de lange termijn. Het is essentieel en in het belang van kinderen om gezinnen niet te scheiden en alternatieven voor detentie te ondersteunen.