Uitwisselingsprogramma over kindvriendelijke, leefbare buurten

Hoe houd je een bebouwde binnenstad leefbaar, zeker als het klimaat verandert en er steeds meer behoefte is aan groen en water? Een rondleiding door de Klimaatstraat liet zien hoe Apeldoorn daar een antwoord op probeert te vinden.  

Ook investeert Apeldoorn in gezonde buurten. Gezonde wijken vragen om samenwerking en investeringen. De gemeente werkt samen met JOGG, Jantje Beton en het Instituut voor Natuureducatie aan buurten die uitnodigen tot bewegen, spelen, ontmoeten en een gezonde levensstijl. 

Om te zorgen voor een kindvriendelijke publieke ruimte, is het belangrijk dat kinderen en jongeren vroeg in het proces en blijvend worden betrokken. Of het nu gaat om het inrichten van een nieuwbouwwijk, zoals in Utrecht, of een inclusieve speeltuin zoals het Ettegerpark in Zutphen. 

• Het model van Lundy biedt handvatten voor betekenisvolle participatie of zie de flyer betekenisvolle participatie voor gemeenten van CFCI; 
• Participatie betekent ook dat kinderen met een beperking volwaardig mee kunnen doen en dat gemeenten zich inspannen om te horen wat zij nodig hebben, zoals Huseyin vertelde aan het Jeugdjournaal.  
• En participatie brengt mee dat kinderen en jongeren zelf een initiatief kunnen indienen, zoals via Initiatievenfonds in Utrecht.  

Gesprekken met de Jongerenraad van Apeldoorn over inclusieve publieke ruimte leverden mooie resultaten op. Van creatieve ideeën tot een lijst met belangrijke randvoorwaarden waar elke gemeente mee aan de slag kan en de toezegging van Apeldoorn om met de jongeren verder in gesprek te gaan bij gebiedsontwikkeling.  

Om te zorgen voor wijken waarin kinderen samen kunnen spelen en jong en oud elkaar ontmoeten, zet de gemeente in Apeldoorn in op verduurzaming en vergroening van de schoolpleinen. Deze zijn ook na schooltijd openbaar toegankelijk. Zo worden schoolpleinen een groene speel- en ontmoetingsplaats voor de buurt en dat komt de leefbaarheid ten goede. 

Bekijk ook de video hieronder

In Varsselder werd zichtbaar hoe multifunctionele en intergenerationele plekken zorgen voor leefbaarheid, zeker in een dorp in een krimpregio. Faciliteiten worden optimaal benut en jong en oud ontmoet elkaar gemakkelijk in 't Dorpshuus. Zie ook deze video waarin de aanpak wordt uitgelegd of de video over Varsselder door de ogen van gezinnen. 

Het Ettegerpark in Zutphen is zo ontworpen dat die toegankelijk is en speelplezier brengt voor iedereen, met een fysieke of verstandelijke beperking of niet. Bij de ontwikkeling van het speelpark zijn kinderen en gezinnen vroeg en doorlopend betrokken. Leer in een tweetal video’s meer over de totstandkoming van het park en hoe de sjeesbaan werd getest.  

Zie de video over Apeldoorn voor een impressie van de groene, duurzame schoolpleinen en het gesprek met de Jongerenraad.

Hilde Wierda-Boer heeft een achtergrond in de pedagogische wetenschappen en werkt als senior onderzoeker en docent bij de Academie Mens en Maatschappij van HAN University of Applied Sciences in Nijmegen. Ze noemt zichzelf ook wel ruimte(n)maker voor de jeugd. “Als pedagoog heb ik altijd interesse gehad in de ‘gewone’ opvoeding en de impact van omgeving op opvoeden en opgroeien. Dat zie ik als een vertrekpunt om te bouwen aan een kansrijke ontwikkeling van kinderen en jongeren. Wie mij kent weet dat ik het als een persoonlijke missie zie om zowel in onderzoek als in onderwijs meer aandacht te genereren voor het perspectief van kinderen en jongeren. In mijn ogen is dit een voorwaarde om aan te kunnen sluiten bij hun behoeften en zo kansen te creëren. Bovendien is het meenemen van hun perspectief essentieel voor het duurzaam aanpakken van maatschappelijke vraagstukken.”

Shana Sabbe is sinds 2020 verbonden aan HOGENT (voluit Hogeschool Gent) als lector binnen de Opleiding Sociaal werk en als onderzoekster binnen het onderzoekscentrum eCO-CITY. Een rode draad doorheen haar onderzoek en onderwijs is het vraagstuk naar sociale rechtvaardigheid bij kinderen en jongeren. Haar interesses liggen bij thema's zoals participatie en burgerschap, politiserend werken, toegankelijkheid van aanbod en kind- en jeugdvriendelijkheid. Binnen één van haar engagementen is ze actief in het Europees gefinancierd onderzoeksproject Platform C, dat onderzoek opzet naar manieren om de structurele beleidsparticipatie van kinderen en jongeren mogelijk te maken.

Wouter Verhaert en Caroline van den Eynde, beiden verbonden aan de stad Turnhout, gaven een presentatie hoe Turnhout inzet op mobiliteit en kindvriendelijke publieke ruimten. Lees hierover meer in een artikel van het Magazine Kind & Samenleving. De deelnemers konden de resultaten van dit beleid bezichtigen tijdens een wandeling of fietstocht door de stad. Dit deden ze aan de hand van de werkwijze van de Jonge Wegweters: een toolbox om jongeren te betrekken bij het mobiliteitsbeleid van een gemeente.

Bekijk de video met een impressie van het bezoek aan de Lutgartsite in Beringen; een oude school die een nieuwe buurtfunctie kreeg. Creatievelingen, ondernemers en jongeren vinden er een plek en kunnen van elkaar leren dankzij dit leerecosysteem. Er is onder andere een Overkophuis, waar jongeren tussen 12 en 25 jaar terecht kunnen voor leuke activiteiten, met vragen of voor hulp en waar ze makkelijk in contact komen met de andere partners op de site.

In verschillende presentaties is stil gestaan bij gelijke kansen en hoe je samen met kinderen en jongeren de behoeften van een wijk in kaart kan brengen. Lore Cuypers, verbonden aan de Howest, gaf in dit verband een presentatie over tienermeisjes in de publieke ruimte; Lien Vanlangenaeker stond stil bij Brede Scholen in Vlaanderen; vanuit Saamo kwam een presentatie over een buurtonderzoek.