Er is zo veel te doen in Jordanië

Ondanks de afgelegen locatie en de overduidelijke armoede, worden we direct naar een van de tenten geleid om mierzoete thee te drinken.

We nemen plaats op matrassen en bewonderen de zorgvuldige inrichting van de tent, die door een doek in tweeën is gedeeld: de 'ontvangstruimte' (tevens slaapkamer) en het 'huishoudelijke gedeelte' waar vooral de vrouwen het eten bereiden. Elke keer valt het me weer op, iedere caravan, 'shelter', gedeelde flat of andere tijdelijke woonruimte van vluchtelingen in Jordanië die ik de afgelopen jaren heb bezocht, is ondanks de beperkte ruimte en middelen toch huiselijk en gezellig gemaakt.

'Leven zoals dat van ons'

De meeste Syriërs ontvluchten een leven zoals wij het ook kennen en laten een huis, vrienden, familie en carrières achter. Op dit moment zijn er meer dan 628.000 vluchtelingen geregistreerd in het land. Van die honderdduizenden vluchtelingen woont slechts een klein gedeelte, ongeveer 20 procent, in één van de vluchtelingenkampen. De meesten wonen tussen de Jordaniërs, in gebieden die vaak al arm waren. Zoals de familie die ik ontmoet in het informele tentenkamp.

Terwijl de mannen buiten de watertank en toiletten laten zien die door UNICEF zijn aangelegd, blijf ik kletsen met de vrouwen. Fatima is 17 en probeert haar schattige en véél te nieuwsgierige baby in bedwang te houden. Ze vertelt dat het leven in het vluchtelingenkamp voor haar en haar familie zo zwaar was, dat ze liever in dit tentenkamp, ver weg van basisvoorzieningen, wonen. Ze gaat al jaren niet meer naar school, en na haar huwelijk en de geboorte van haar zoontje heeft ze wel andere dingen aan haar hoofd dan haar opleiding afmaken. Het blijft moeilijk om te beseffen dat de keuzes die ik in Nederland had op mijn 17e - om te gaan studeren, carrière te maken, te reizen en de wereld te zien - zo ver af staan van haar wereld.

'Uitzichtloos'

Voor Syriërs als Fatima en haar familie wordt de situatie in Jordanië intussen steeds uitzichtlozer. Een werkvergunning krijgen is vrijwel onmogelijk, dus veel vluchtelingen werken beneden het minimumloon, zwart - met het risico op arrestatie - en vaak zien ze geen andere oplossing dan hun kinderen (vaak de zoons) aan het werk te zetten. Natuurlijk kunnen ze aanspraak maken op hulpverlening, maar die is de afgelopen jaren steeds verder afgenomen doordat er simpelweg minder geld beschikbaar is. Sommige ouders, zoals de ouders van Fatima, zien door de economische malaise en het gevoel van onveiligheid geen betere optie voor de toekomst van hun dochters dan hen uit te huwelijken, ook als ze nog geen 18 zijn. De mentale impact van deze situatie op ouders is moeilijker meetbaar en zichtbaar, maar net zo ingrijpend: het is vreselijk als je je kinderen niet kunt beschermen, niet voor je gezin kunt zorgen, en discriminatie en moedeloosheid ervaart.

'We kunnen zo veel doen'

Gelukkig zijn er dingen die we kunnen doen om de kwaliteit van leven van vluchtelingen in Jordanië te verbeteren. Zolang we genoeg fondsen hebben, zorgen UNICEF en andere organisaties ervoor dat vluchtelingen toegang hebben tot onderdak, voedsel, onderwijs, gezondheidszorg en ook de nodige psychische en sociale hulp. Ondanks de moeilijke dingen die ik zie in mijn werk, ben ik dankbaar voor de vele mooie momenten: de rondleiding door de tent van Fatima met een gezellige speelhoek voor de kinderen; de moeder die nooit goed heeft leren lezen maar nu in het women and girls center Arabisch leert; het meisje dat als meest fanatieke voetbalster tot aanvoerder van het team is gekozen; de oude man die opgelucht is dat de wc in zijn caravan is gemaakt, zodat hij niet meer met veel moeite naar de openbare toiletten hoeft te lopen. Er is zo veel dat we kunnen doen, en zo veel meer dat we zouden kunnen doen om vluchtelingen in Jordanië een waardiger bestaan te geven.