De klimaatcrisis is een kinderrechtencrisis!
Kinderen zijn het minst verantwoordelijk voor klimaatverandering, toch zullen zij de meeste gevolgen ervan ervaren. Doordat de aarde blijft opwarmen, loopt bijna elk kind het risico op regelmatige en vernietigende klimaatgevaren. Dit zijn onmiddellijke gevolgen, zoals natuurrampen, maar ook de langzamer optredende gevolgen, als waterschade en infectieziekten.
Vrijwel elk kind op aarde wordt al getroffen door klimaatverandering en daarmee vormt het één van de grootste en meest dringende problemen van deze tijd. De gevolgen van klimaatverandering hebben direct invloed op de gezondheid en leefomgeving van kinderen. Het berooft hen van hun vermogen om gezond en gelukkig te worden en kan uiteindelijk ziekte en zelfs de dood tot gevolg hebben. Ook indirecte consequenties zijn van grote invloed op de levens van kinderen. Zo kan onderwijs verstoord worden door hittegolven en overstromingen en kunnen slecht geïsoleerde huizen zorgen dat kinderen hun huiswerk niet kunnen maken. UNICEF zet zich in voor een klimaatvriendelijke wereld waarin ieder kind gezond en veilig kan opgroeien.
Kinderen hebben nog een heel leven voor zich, dus we moeten alles op alles zetten om te voorkomen dat ze de rest van hun leven de gevolgen moeten dragen. Als we nu actie ondernemen kunnen we voorkomen dat het erger wordt.
Geen veilig water door natuurramp
4-jarige Mastula vult haar jerrycan met water van UNICEF in het westen van Afghanistan. Nadat in mei 2024 zware regenval en plotselinge overstromingen 25 waterputten in haar dorp beschadigden, heeft UNICEF aan meer dan 30.000 mensen veilig water geleverd. Afghanistan is het zevende meest kwetsbare land ter wereld dat wordt getroffen door klimaatverandering.
Kinderen en de effecten van klimaatverandering
Klimaatverandering verandert niet alleen de planeet, maar ook kinderen. Vanaf dat ze een klein vruchtje in de buik van de moeder zijn, totdat ze volwassen zijn, wordt de gezondheid en ontwikkeling van o.a. de hersenen, longen en immuunsysteem van kinderen beïnvloed door de omgeving waarin ze opgroeien. Daardoor zijn ze bijzonder kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering.
UNICEF heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de effecten van klimaatverandering op kinderen en kwam in 2021 met een analyse met schokkende cijfers . Volgens het rapport wordt elk kind in de wereld al blootgesteld aan ten minste één gevolg van de opwarming van de aarde: luchtverontreiniging, ziekte, droogte, cyclonen, hittegolven en overstromingen. En ongeveer 1 miljard kinderen – bijna de helft van de 2,2 miljard kinderen in de wereld – leven in een van de 33 landen die geclassificeerd zijn als ‘extreem hoog risico’. Zij worden nu al getroffen door drie of vier gevolgen.
Ondervoeding bij kinderen wordt verergerd door mislukte oogsten en stijgende voedselprijzen, wat een gevolg is van hogere temperaturen en meer regenval. Uit onderzoek blijkt verder dat:
- Het onderwijs van 40 miljoen kinderen elk jaar wordt verstoord door rampen die worden verergerd door klimaatverandering.
- 1 miljard kinderen worden blootgesteld aan buitengewoon hoge niveaus van luchtvervuiling.
- Blootstelling aan hittegolven raakt 820 miljoen kinderen, terwijl 920 miljoen kinderen te maken hebben met waterschaarste.
Kinderen zijn kwetsbaarder voor klimaatverandering gerelateerde effecten dan volwassenen. Zuigelingen en kinderen zijn minder goed in staat om hun lichaamstemperatuur te reguleren en zijn daardoor vatbaarder voor uitdroging, waardoor ze kwetsbaarder zijn tijdens extreme hittegolven. Ook wordt extreme hitte in verband gebracht met een toename in psychische problemen, waaronder posttraumatische stressstoornis en depressie bij kinderen en adolescenten. 70% van de kinderen in Nederland maakt zich zorgen over klimaatverandering.
108 landen werden in 2022 getroffen door klimaat gerelateerde rampen.
In Libemuket, in het zuiden van Ethiopië drinkt een jong meisje uit de kraan van een watertank, die door UNICEF is geleverd als reactie op de droogte. Dit om waterschaarste tegen te gaan.
Kinderen moeten centraal staan in de wereldwijde reactie op klimaatverandering
De overheid heeft de taak te zorgen dat het belang van het kind leidend is bij beslissingen over het milieu en klimaatverandering. Het welzijn en de ontwikkeling van kinderen die nu en in de toekomst opgroeien, zou hierbij centraal moeten staan. Het VN-Kinderrechtenverdrag bevat rechten die van belang zijn voor ieder kind, ook in een veranderend klimaat. Het recht op gezondheid (art. 24) stelt dat kinderen gezond moeten kunnen opgroeien en recht hebben op goede zorg. Hun fysieke en mentale gezondheid behoort niet te worden beïnvloed door klimaatverandering of vervuiling. Ook heeft elk kind recht om te overleven en zich te ontwikkelen (art. 6). Dit kan alleen in een gezonde en veilige leefomgeving. En ieder kind heeft het recht op onderwijs (art. 28). Scholen hebben de verantwoordelijkheid zich te wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven. Ook is het voorzien in les over het klimaat een verplichting.
Wat doet UNICEF?
UNICEF zet zich actief in op het thema klimaat om te zorgen dat kinderen in Nederland en wereldwijd in een gezonde omgeving kunnen opgroeien.
• Door de overheid aan te moedigen het belang van kinderen mee te nemen in wet- en regelgeving rondom klimaat. Dit doen wij onder andere door gesprekken te voeren met beleidsmakers.
• Door bedrijven te stimuleren te investeren in duurzame projecten in ontwikkelingslanden. Bijvoorbeeld om scholen klimaatbestendig te maken, grondstoffen te recyclen en luchtvervuiling aan te pakken.
• Door naar de mening van jongeren te luisteren en ze een platform te geven. Er moet worden geluisterd naar de ervaringen en ideeën van jongeren. Zo denkt het UNICEF jongerenpanel mee over dit onderwerp.
