Kinderen die in Nederland in aanraking komen met het strafrecht hebben recht op een benadering die past bij hun leeftijd en ontwikkeling. Dit wordt het pedagogisch uitgangspunt van het jeugdstrafrecht genoemd. UNICEF maakt zich hard voor de rechten en belangen van kinderen in het strafrechtelijk beleid en praktijk. Zo dragen we er aan bij dat kinderen goed geholpen worden.
In Nederland staat al jaren het pedagogisch uitgangspunt centraal in het jeugdstrafrecht. Dit pedagogisch uitgangspunt is gebaseerd op het VN-Kinderrechtenverdrag en is gericht op positieve gedragsverandering. Dit houdt in dat de straf gericht is op behandeling, scholing en opvoeding zodat kinderen die in aanraking komen met het jeugdstrafrecht zich goed kunnen ontwikkelen en re-integreren in de samenleving. Voor de re-integratie is het belangrijk dat de straf zo snel mogelijk volgt op het delict.
Het pedagogisch uitgangspunt staat onder druk
Het pedagogisch uitgangspunt staat in het Nederlandse jeugdstrafrecht onder druk. Zo moeten jongeren door een gebrek aan plekken vaak lang wachten op een passende straf of maatregel. Daarnaast blijkt uit een recente brief van de Inspecties (juni 2025) dat de langdurige capaciteitsproblemen ernstige gevolgen hebben voor kinderen in jeugdgevangenissen. Dagprogramma’s worden ingekort, jongeren brengen meer tijd op hun kamer door, behandelingen worden uitgesteld en medewerkers hebben niet altijd de tijd en ruimte om de veiligheid van jongeren en werknemers te garanderen. Dit beperkt de rechten van kinderen en jongeren op ontwikkeling, onderwijs en een veilige leefomgeving. Het belemmert daarmee een eerlijke kans op het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn om goed te kunnen re-integreren in de maatschappij.
Het pedagogisch uitgangspunt in het jeugdstrafrecht is geen vrijblijvendheid, maar een wettelijke verantwoordelijkheid. De randvoorwaarden in de praktijk moeten aan dat uitgangspunt voldoen. Lees hier de brief die UNICEF naar de Tweede Kamer stuurde voor het Tweeminutendebat Justitiële Jeugd (september 2025).