De oorlog in Oekraïne is een grootschalige humanitaire crisis met verwoestende gevolgen. Kinderen en hun families moeten al sinds februari 2022 geweld, verlies, verwoesting, en ontheemding doorstaan. Soms is hierdoor geen toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Dit heeft geleid tot een mentaal welzijn crisis en een leercrisis voor Oekraïense kinderen. Miljoenen kinderen en hun families hebben dringend veiligheid, bescherming en humanitaire hulp nodig.
Dit meisje van 1 en haar moeder Asya vluchtten voor het geweld in Kyiv. De vader van het meisje werkt als arts op de eerste hulp, en bleef achter in Kyiv om te helpen. 'Hij moest blijven om levens te redden', vertelt Asya. 'We moesten weg om ons eigen leven te redden. Dit is het beste dat ik kan doen voor mijn dochter'.
© UNICEF/Moskaliuk
Sinds 24 februari 2022 zijn minstens 579 kinderen gedood in de oorlog, vaak door bombardementen. Veel kinderen zijn op de vlucht geslagen, en 3,3 miljoen kinderen hebben humanitaire hulp nodig. Veel scholen, ziekenhuizen, energievoorzieningen en andere civiele infrastructuur waarvan zij afhankelijk zijn, zijn beschadigd of verwoest. En nog steeds zijn er veel luchtaanvallen en wordt er gevochten. Kinderen langs de frontline brachten tussen februari 2022 en februari 2024 in totaal gemiddeld tussen de 4 en 6 en een half maanden in schuilkelders door. Als ze wel naar buiten kunnen lopen ze gevaar door mijnen en andere overblijfselen van de oorlog, die naar schatting 30 procent van het land bedekken. Kinderen zijn bang, angstig en verdrietig door het geweld, het verlies van naasten, de scheiding van familieleden en het moeten achterlaten van hun huis. Kortom: hun kindertijd ligt overhoop.
De UNICEF-teams in Oekraïne en de buurlanden werken 24 uur per dag om levensreddende hulp voor kinderen aan te bieden en op te schalen. Zij hebben al veel bereikt.
Door de oorlog en daarvoor de coronapandemie, kunnen veel kinderen al heel lang niet op een normale manier onderwijs volgen. In Oekraïne heeft zo’n 40 procent van de kinderen geen toegang tot voortgezet onderwijs, en langs de frontlinies krijgt de helft van de kinderen geen onderwijs. Het heeft geleid tot een grote leerachterstand: twee jaar in leesvaardigheden en 1 jaar in rekenvaardigheden. Een leerachterstand is lastig in te halen en kan leiden tot schooluitval.
Veel kinderen krijgen (deels) online les om de leerachterstand te beperken. Maar online onderwijs is slechts een tijdelijke oplossing. Op school leren kinderen beter en ook voor hun sociale ontwikkeling is naar school gaan cruciaal. Na alle veranderingen die ze hebben meegemaakt biedt school ook routine en veiligheid. Kinderen kunnen op school vrienden maken en met leeftijdsgenoten praten over wat ze hebben meegemaakt. Daarom ondersteunt UNICEF zowel het online onderwijs als het reguliere onderwijs, bijvoorbeeld door het herstel van scholen en het leveren van lesmateriaal.
© UNICEF/UNI421589/Câtu
Lisa, 12, is blij met haar nieuwe laptop van UNICEF, waarmee ze in Roemenië haar online lessen kan voortzetten.
"Toen ik samen met mijn moeder Kherson verliet, konden we maar één tas meenemen, dus we namen niet veel mee en lieten alles achter wat we hadden," herinnert Lisa zich. Met de steun van UNICEF is Lisa's wens om verder te leren en haar passie voor grafisch ontwerp na te streven weer aangewakkerd. Lisa ontving een HP laptop. Deze laptops werden door HP Inc. gedoneerd aan UNICEF, in samenwerking met de Global Business Coalition for Education, ter ondersteuning van de noodhulp in Roemenië.
"Mijn leven is veranderd vanaf het moment dat ik de laptop van UNICEF kreeg. Ik kan nu sneller leren; ik kan de lessen beter zien en de teksten zonder problemen lezen. Vroeger moest ik op elke pagina inzoomen en had ik problemen met mijn ogen. Ik zorg goed voor mijn laptop omdat ik in de herfst weer naar school ga en ik hem hard nodig zal hebben! Ik ben blij dat ik nu veel nieuwe informatie kan opzoeken en mijn huiswerk beter kan maken,"
Door de oorlog hebben kinderen te maken met geweld, scheiding en verlies van dierbaren en familie, ontheemding, en gebrek aan onderwijs en gezondheidszorg. De psychologische gevolgen hiervan zijn groot voor kinderen. Volgens onderzoeksgegevens heeft de helft van de 13- tot 15-jarigen moeite met slapen, en heeft 1 op de 5 nare gedachten en flashbacks – typische uitingen van een posttraumatische stressstoornis.
Het bieden van psychosociale zorg aan kinderen is een belangrijk onderdeel van UNICEF’s werk. Dit doen we op allerlei manieren om zoveel mogelijk kinderen te bereiken. Zo zetten we mobiele teams in die op moeilijk bereikbare plekken kunnen komen. Ook zetten we zogeheten Spilno Spots op: kindvriendelijke ruimtes waar psychosociale ondersteuning wordt gegeven. Vaak is dit in groepsverband, maar voor kinderen die extra hulp nodig hebben is er individuele begeleiding. Ook naar school gaan is belangrijk voor het mentaal welzijn van kinderen. Hierdoor krijgen ze iets van hun normale leven terug en kunnen ze met leeftijdsgenoten praten over wat ze hebben meegemaakt of gewoon plezier hebben.
Langs de frontlinie in het oosten en zuiden van het land is noodhulp nog steeds onmisbaar. Ook op nieuwe ontwikkelingen aan de frontlinie is UNICEF goed voorbereid. Om binnen 24 uur hulpverlening op te zetten als er een escalatie is van humanitaire noden, hebben we extra hulpvoorraden en plannen voor die hulpverlening klaarliggen. Zo konden we bijvoorbeeld bij de damdoorbraak in de zomer van 2023 dankzij onze voorbereidingen nog dezelfde dag extra hulpgoederen uitdelen, met mobiele teams op trein- en busstations mensen helpen, en psychosociale ondersteuning geven aan getroffen kinderen.
Terwijl de noodhulp doorgaat, werken we in centraal en west-Oekraïne al aan wederopbouw. Zo werken we aan het herstel van belangrijke voorzieningen als waterinfrastructuur en reparaties aan beschadigde scholen. Daarnaast ondersteunen we de overheid met inclusief en duurzaam herstel waarbij kinderrechten centraal staan. Een onderdeel hiervan is de zorg voor kinderen die in een tehuis wonen. Voor kinderen is het het beste om op te groeien in een gezinssituatie, het liefst bij hun eigen ouders of anders in bijvoorbeeld een pleeggezin. Voor de oorlog was Oekraïne het land in Europa waar de meeste kinderen in een instelling opgroeiden. Bijna de helft daarvan waren kinderen met een handicap. We werken met de Oekraïense overheid om het kinderopvangsysteem te verschuiven van opvang in tehuizen, naar opvang in gezinnen en de gemeenschap. Tijdens de oorlog zijn veel kinderen die in instellingen verbleven herenigd met hun familie. Ook proberen we te voorkomen dat kinderen opvang nodig hebben, bijvoorbeeld door extra ondersteuning voor kwetsbare gezinnen.
UNICEF helpt en beschermt kinderen uit Oekraïne. Niet alleen bieden we noodhulp in Oekraïne. Ook zetten we in op het beschermen van alleenreizende kinderen in omringende landen en in Nederland.
Kinderen mogen niet de dupe worden van het geweld. Met jouw hulp doen wij er daarom alles aan zoveel mogelijk kinderen te beschermen tegen de gevolgen van deze oorlog. Help jij mee? Samen kunnen we levens redden!
De oorlog in Oekraïne leidt bij mensen over de hele wereld tot gevoelens van angst, verdriet en boosheid. Ook bij kinderen. Hoe kun je hierover een gesprek beginnen en kinderen helpen en geruststellen?
Jij kunt ervoor zorgen dat onze teams altijd voorbereid zijn om acuut levensreddende hulp te bieden aan kinderen in nood en á la minute kunnen schakelen. Met een maandelijkse donatie specifiek voor noodhulp, steun je de kinderen wereldwijd die in de toekomst getroffen worden door een ramp.