De Voedsel- en Landbouworganisatie en UNICEF hebben eind 2016 een boek uitgebracht over het effect van cash transfers in Sub-Sahara Afrika. De allerarmste en meest kwetsbare mensen ontvangen maandelijks een geldbedrag om hen zo toegang te geven tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg. Uiteindelijk kunnen de cash transfers de vicieuze cirkel van armoede doorbreken.
Het boek, From Evidence to Action: The story of cash transfers and impact evaluations in Sub-Saharan Africa, laat zien hoe het gebruik van cash transfers de afgelopen twintig jaar enorm is uitgebreid. Dit heeft geleid tot verbetering in onder meer voedselzekerheid, onderwijs, gezondheid en investeringen in de landbouw. Cash transfers hebben als methode een sleutelrol ingenomen binnen social protection. Social protection is de overkoepelende strategie om armoede en uitsluiting uit te bannen. De cash transfer programma’s worden vaak achteraf beoordeeld om te zien hoeveel impact ze hebben gehad op de arme mensen. In het uitgebrachte boek staan deze evaluaties centraal. Zo wordt er aandacht besteed aan de manier waarop de impact van cash transfers het beste gemeten kan worden. Daarnaast wordt uitgelegd waarom de evaluaties van de programma’s zo belangrijk zijn. Verder geeft het boek inzicht in de manier waarop de evaluaties worden toegepast in het beleid in Afrikaanse landen. In dit artikel vertelt Benjamin Davis, een van de redacteuren van het boek, wat de belangrijkste conclusies zijn.
Vrijwel ieder land in Sub-Sahara Afrika heeft een cash transfer programma. Het doel is om extreme armoede tegen te gaan. Het bestrijden van armoede staat ook in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, die in 2015 zijn opgesteld door de Verenigde Naties. De cash transfer programma’s zijn een methode om dat te bereiken. Het maandelijkse geldbedrag voor de allerarmsten en meest kwetsbaren beschermt hen tegen armoede en honger en helpt hen om meer veerkracht op te bouwen.
De bewijzen voor het effect van cash transfers op armoede waren tot voor kort enkel afkomstig uit programma’s in Latijns-Amerika. Dit boek is vernieuwend omdat het effect van programma’s in Afrikaanse landen is geëvalueerd. Door deze nieuwe focus krijgen cash transfers als methode voor armoedebestrijding nog meer geloofwaardigheid. Het boek kaart daarnaast de zorgen aan die over deze methode bestaan.
De afgelopen tien jaar is er veel samengewerkt door beleidsmedewerkers, ontwikkelingspartners en onderzoekers. Dit heeft ertoe geleid dat de meningen rondom cash transfers zijn veranderd. Bij regeringen is er nu meer interesse in het onderwerp. Hierdoor zijn in bijvoorbeeld Zambia, Ghana, Kenia en Lesotho de cash transfer programma’s uitgebreid. Het recent uitgebrachte boek is daarbij belangrijk omdat het laat zien hoe evaluaties van cash transfer programma’s dit debat hebben gestimuleerd. Daarnaast heeft het boek bijgedragen aan een betere uitvoering van de programma’s.
Dora Martey staat in haar winkel. Ze doet mee aan een cash transferprogramma in Ghana: het Livelihood Empowerment Against Poverty Programme.
© UNICEF/UNI192912/Flores
Tot voor kort werden social protection programma’s in Sub-Sahara Afrika nauwelijks geëvalueerd. Het was niet duidelijk wat precies de economische effecten van de cash transfers waren op de huishoudens die het geld kregen, en de bredere gemeenschap waarin zij woonden.
In het boek worden de programma’s van acht landen geëvalueerd: Ethiopië, Ghana, Kenia, Lesotho, Malawi, Zuid-Afrika, Zambia en Zimbabwe. Hieruit blijkt dat onvoorwaardelijke cash tranfers effectief zijn. Dit komt doordat de huishoudens het geld kunnen investeren in hun eigen, specifieke behoeften. Dit heeft grote economische en sociale impact. Ook toont het boek aan dat cash transfers niet alleen het welzijn van de huishoudens verbetert, maar ook bijdraagt aan een betere toekomst voor de kinderen. Dit komt doordat families geld hebben voor genoeg en kwalitatief eten. Daarnaast is er een betere toegang tot gezondheidszorg en onderwijs. Bovendien kan het de noodzaak wegnemen voor kinderen om gevaarlijk werk te moeten doen.
De evaluaties tonen ook aan dat door cash transfers kinderen veilig kunnen opgroeien tot volwassen. Dit komt doordat de programma’s armoede en ongelijkheid aanpakken. Armoede en ongelijkheid werken namelijk als stimulans voor gedrag dat de kans op HIV-infecties bij jonge volwassenen vergroot. Verder verbeteren cash transfers de economische mogelijkheden voor een huishouden. Dit geldt zelfs voor de allerarmste en meest kwetsbare gezinnen. Families die de cash transfers ontvangen, bouwen spaargeld op, kunnen een eigen bedrijfje financieren, investeren in productievere activiteiten en verbeteren hun risicomanagement. Bovendien pakt het niet alleen positief uit voor de families zelf, maar ook voor de bredere gemeenschap. Het stimuleert de lokale vraag naar goederen, wat bijdraagt aan de groei van de lokale markt. De evaluaties wijzen uit dat in de bestudeerde Afrikaanse landen iedere dollar van een cash transfer 1,27 tot 2,52 dollar genereert voor de lokale economie. De cash transfers hebben dus de potentie om de ontwikkeling van plattelandsgebieden te stimuleren.
Verder bestrijdt het boek een aantal mythes die er over cash tranfers bestaan. Zo zou het ‘gratis geld’ de ontvangers lui en hulpafhankelijk maken. Bovendien zouden ze het geld niet uitgeven aan de juiste dingen. De evaluaties laten echter zien dat de ontvangers hun geld investeren in landbouw en juist meer werken op hun boerderijen. Het geld wordt niet uitgegeven aan alcohol of sigaretten. Ouders besteden hun geld aan voedsel of benodigdheden voor hun kinderen.
De nichtjes Gifty (6) en Silvia (8) van Dora gaan nu naar school.
© UNICEF/UNI192932/Flores
De cash transfer programma’s zijn de afgelopen jaren flink uitgebreid. Dit proces is een wisselwerking tussen de regering, de maatschappij en internationale ontwikkelingspartners. Het verloop is daarom voor ieder land uniek. Dankzij de programmaevaluaties zijn veel cash transfer initiatieven van ontwikkelingsorganisaties omgezet tot nationale programma’s die grotendeels worden gefinancierd door de overheid zelf.
UNICEF en de Voedsel- en Landbouworganisatie hebben in dit project samengewerkt met Save the Children UK, de Universiteit van North Carolina in Chapel Hill, nationale overheden en onderzoeksinstituten. Samen hebben zij een innovatieve manier bedacht om de evaluaties van cash transfers uit te voeren. Het project maakt duidelijk dat de evaluaties de programmaresultaten niet enkel beoordelen, maar ook de ontwikkeling en uitvoering ervan versterken. Uiteindelijk maakt dit de impact van cash transfers alleen maar groter.
Dit is een vertaling van een artikel dat eerder op de website van Include verscheen.
