Armoede in Nederland

Opgroeien in armoede

In Nederland groeien steeds meer kinderen op in armoede. Ouders hebben niet altijd genoeg geld om hun kinderen te bieden wat voor hen noodzakelijk is, zoals eten, een dak boven hun hoofd, kleding of schoolspullen. Geldzorgen zijn er in alle lagen van de bevolking en zowel in Nederland als in Caribisch Nederland.

6,2 %

van de kinderen in Nederland groeit op in armoede

200.000

kinderen in Nederland groeien op in armoede

1,5

kind per klas heeft thuis te maken met armoede

Opgroeien in armoede vergroot de kans dat kinderen zich minder goed kunnen ontwikkelen en heeft ook gevolgen op de lange termijn. Daarom is het belangrijk dat armoede wordt voorkomen en wordt aangepakt.

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat het aantal kinderen dat opgroeit in armoede in Caribisch Nederland hoger ligt dan in Europees Nederland. Recente cijfers zijn op dit moment niet beschikbaar. 

kind in poort

Effecten van armoede op kinderen

Door armoede komen verschillende kinderrechten onder druk te staan. Er is bijvoorbeeld: 

  • niet elke dag voldoende voedsel in huis;
  • geen geld voor kleding, verjaardagen, sport of leuke activiteiten; 
  • geen laptop of smartphone voor school of huiswerk;
  • geen geld voor de huur of hypotheek waardoor een gezin op straat kan komen te staan;  
  • weinig tijd bij ouders omdat ze veel moeten werken en soms meerdere banen hebben; 
  • veel stress die leidt tot psychische problemen bij ouders én kinderen;  
  • meer kans op kindermishandeling door stress bij ouders; 
  • meer kans op criminaliteit onder jongeren.

Kortom: opgroeien in armoede heeft een enorm effect op het leven van kinderen. Het leidt ertoe dat kinderen en jongeren ongelijke kansen hebben ten opzichte van kinderen die niet in armoede opgroeien. Ze kunnen mentale problemen krijgen en er is kans op sociale uitsluiting omdat ze niet goed kunnen meedoen met hun leeftijdsgenoten. Armoede heeft op kinderen een specifieke impact die anders is dan op volwassenen. De kans is bij hen groter op lange termijn gevolgen voor hun ontwikkeling, gezondheid, opleidingsniveau, levensduur, en dergelijke.

Wat te doen?

UNICEF Nederland vindt het belangrijk dat armoede wordt aangepakt en dat alle kinderen daardoor gelijke kansen hebben. Nu armoede specifieke impact heeft op kinderen, is het belangrijk om bij oplossingen te kijken naar maatregelen die de impact op kinderen verzachten. Het belang van kinderen hoort voorop te staan bij het voorkomen en bestrijden van armoede. Het vraagt meer dan het voorkomen, aanpakken en oplossen van schulden en geldzorgen in een gezin. Gekeken moet worden naar wat kinderen en jongeren nodig hebben om op een volwaardige manier deel te kunnen nemen aan de samenleving. 

De aanpak van armoede vraagt om internationale en landelijke maatregelen. De Europese Kindergarantie en de Nederlandse Aanpak Geldzorgen, Armoede en schulden zijn daarin goede stappen. De aanpak vraagt ook om lokaal maatwerk. Zo kunnen gemeenten (financiële) ondersteuning bieden, kunnen scholen zorgen voor ontbijt of gebruik van een tablet, en kan de (school)bibliotheek langer openblijven zodat kinderen in de warmte en met gratis WIFI hun huiswerk kunnen doen. 

Vraag jongeren en kinderen om hun mening

Het is belangrijk dat kinderen en jongeren hun mening kunnen geven over hun eigen situatie of over de aanpak van armoede in het algemeen. Hun visie kan helpen om te komen tot betere antwoorden op dit vraagstuk. UNICEF Nederland vroeg in november 2023 naar hun zorgen rond bestaansrecht en een jaar eerder naar hun ervaring met geldzorgen. Ook ouders, verzorgers en professionals worden aangemoedigd het gesprek met kinderen en jongeren te voeren. Alleen dan weten we wat jongeren echt nodig hebben.

Wereldwijd probleem

UNICEF werkt ook internationaal aan armoedebestrijding want kinderen leven vaker in armoede dan volwassenen. Ze zijn ook kwetsbaarder voor de effecten ervan.